Smoke and Mirrors: contrast tussen verleden en toekomst van NDT


Nederlands Dans Theater
Smoke and Mirrors

Imre en Marne van Opstal: The Grey
Sharon Eyal en Gai Behar: Sara
Marco Goecke: Midnight Raga
Léon & Lightfoot: SH-BOOM!

NDT2
Zuiderstrandtheater, Den Haag


Met het programma Smoke and Mirrors voor de jonge dansers van Nederlands Dans Theater 2 worden diverse contrasten getoond. Maar het meest treffende contrast is de impact van de maatschappelijk veranderingen op de NDT-choreografieën. Zo bezien zijn de ongedwongen jaren negentig een stuk humorvoller dan de serieuze jaren tien van de 21e eeuw. 

Het succes van het Nederlands Dans Theater (NDT) is nauw verbonden met de choreografieën van Sol Léon & Paul Lightfoot. In 2002 werden zij de officiële huischoreografen van NDT terwijl Paul Lightfoot sinds 2011 artistiek directeur is. Het duo Léon & Lightfoot heeft inmiddels een enorm aantal programma’s gecreëerd met klassiekers als Shoot the Moon, Sad Case, Subject to Change en Sehnsucht/Schmetterling. Het begin van deze succesvolle samenwerking wordt gemarkeerd door SH-BOOM! dat het ontluikende duo creëerde in 1994 voor de jaarlijkse Dansers Choreografie Workshop (nu: Switch). Precies dit werk is onderdeel van het nieuwe programma Smoke and Mirrors waar SH-BOOM! wordt gecombineerd met een tweetal nieuwe producties en een reprise van een recente productie. SH-BOOM! was voor het laatst te zien als onderdeel van Programma III in 2012 en is een humoristische en ironische uitwerking van de onderlinge relatie tussen mensen in het algemeen en in het bijzonder pogingen van mannen om indruk te maken op vrouwen. Dit alles op muziek van crooners uit de jaren vijftig. Een tijdbeeld dat nog eens extra ondersteund wordt door een vintage “hangende” microfoon. Dit leidt tot een strakke en bij tijd en wijle zeer serieuze ‘donkere’ choreografie, ondersteund door inventief gebruik van licht. Een aanpak die een scherp contrast vormt met de humor en ironie van de kostuums en muziek. 

Broedplaats van choreografen
In de stal van het NDT zijn niet alleen zeer getalenteerde en technisch uitmuntende dansers te vinden, maar ook de choreografen van de toekomst. Bij NDT wordt ruimte aan dansers geboden om zich ook zo te ontwikkelen. Dit leidde al tot succesvolle choreografieën van onder andere Medhi Walerski. In zijn voetsporen treden nu broer en zus Marne en Imre van Opstal met The Grey dat uitgevoerd door de jonge dansers van NDT2 de wereldpremière beleefde in het Haagse Zuiderstrandtheater. Het geven van ruimte wordt ook letterlijk genomen aangezien The Grey maar liefst 36 minuten duurt en qua duur de overige producties van Smoke and Mirrors in de schaduw stelt. Op een onheilspellende en donkere Daft Punk-achtige (denk aan de Daft Punk-soundtrack voor de film Tron: Legacy) nieuwe muziek van Amos Ben-Tal presenteren broer en zus Van Opstal een drieluik dat de keuzes in het leven voorstelt en de wens om die keuzes en daarbij behorende richting in je leven opnieuw in overweging te nemen. Die wens wordt zeer letterlijk genomen door tussen de onderdelen van het drieluik een pauze in te lassen in de meest letterlijke zin van het woord. De muziek stopt, het licht gaat aan en de dansers gaan er even rustig bij zitten en drinken wat water om na enkele minuten de productie weer te hervatten. Het is een gewaagde eerste productie die toont – zeker het tweede meest overtuigende deel waar muziek, dans en drama het beste bij elkaar komen en enigszins hypnotiserend uitpakt – dat Imre en Marne van Opstal op zoek zijn naar een eigen signatuur. Opvallend daarbij is het contrast met SH-BOOM! waarbij Léon & Lightfoot met name door de humorvolle aanpak emotie losmaken bij het publiek. Bij The Grey is dat eigenlijk niet het geval. Als publiek ben je onder de indruk van de uitmuntende danstechniek, maar fascineert The Grey zonder echt emotie op te roepen. Wellicht ook een vertaling van het huidige tijdsgewricht dat in tegenstelling tot de jaren negentig allesbehalve zorgeloos is. Het aardige is overigens dat, bedoeld of onbedoeld, het gebruik van een hangende microfoon in The Grey een zichtbare verbinding legt met het werk van Léon & Lightfoot. 

Contrast tussen de muziek van Inda en de zenuwen van Marco Goecke
Naast de wereldpremière van het jonge NDT-talent was er ook een wereldpremière van de gevestigde choreograaf en NDT-partner Marco Goecke. Een relatief korte choreografie Midnight Raga voor twee mannen op muziek van Ravi Shankar en I’d rather go blind van Etta James. Opvallend daarbij is het contrast tussen de ‘zenuwachtige’ choreografie en de muziek. Goecke heeft er bijvoorbeeld bewust voor gekozen om op de Indiase muziek van Ravi Shankar juist geen ‘Indiase’ choreografie te creëren. Deze tegenstelling leidde her en der tot gelach aangezien de krachtige techniek van de veelal simultaan dansende mannen zo afwijkt van de muziek. Het was niet naar ieders smaak maar oorspronkelijk was het zeker. Het contrastrijke programma bestond verder nog uit de choreografie Sara van Sharon Eyal en Gai Behar uit 2013 die op verzoek van het publiek aan het programma is toegevoegd. Speciaal voor NDT2 gemaakt en is een soort intuïtief gedanste droomwereld. Door het programma met SH-BOOM! af te ronden, sloot de avond op een vrolijke noot af, maar gaf het ook zeer te denken over het grote contrast tussen het verleden en de toekomst van NDT.

Foto: Nederlands Dans Theater


Het NDT2-programma ‘Smoke and Mirrors’ bestaat uit de choreografieën ‘The Grey’, ‘Sara’, ‘Midnight Raga’ en ‘SH-BOOM!’ en toert van 30 maart t/m 1 juni 2017 door heel Nederland. Deze recensie is op basis van de première op 30 maart in het Haagse Zuiderstrandtheater. Deze recensie is gelijktijdig bij online nieuwsmagazine Jalta verschenen. 

Reacties