Een moord hoog in de wolken. 'Death in the Clouds' van Agatha Christie


Over enkele weken verschijnt een nieuw avontuur van privédetective Hercule Poirot van Sophie Hannah terwijl Kenneth Branagh voorbereidingen treft voor een (nieuwe) verfilming van The Murder on the Orient Express. Bijna een eeuw na de publicatie van het eerste Poirot-verhaal en ruim veertig jaar na de dood van Agatha Christie is deze bijzondere Belg nog steeds populair. Maar zijn de oorspronkelijke boeken eigenlijk nog het lezen waard? 

Met de publicatie in 1920 The Mysterious Affair at Styles werd niet alleen Hercule Poirot geïntroduceerd, maar betekende dit ook het debuut van Agatha Christie (1890-1976). Het zou de start betekenen van een ongekend succesvolle schrijverscarrière die naast Poirot ook de immer nog bekende Miss Jane Marple, maar ook de nog altijd lopende moordmysterie The Mousetrap zou opleveren. Dit en de vele andere boeken die zij schreef, hebben Christie tot de best verkochte schrijfster ooit gemaakt wiens verkoopcijfers kunnen wedijveren met het werk van Shakespeare en de Bijbel. Ondanks dat zij al ruim veertig jaar dood is, blijven haar boeken – met name in de Engelstalige landen – in druk en inspireert zij nog steeds tot film- en tv-versies. Van meerdere versies van Miss Marple waarbij de serie met Joan Hickson uit de jaren tachtig nog altijd de beste is tot David Suchet die van 1989 tot 2013 erin geslaagd is om alle Poirot-verhalen te verfilmen. Ondanks dat Suchet gezien wordt als de definitieve Poirot weerhoudt dit regisseur Kenneth Branagh er niet van om Murder on the Orient Express – in 1974 verfilmd door Sidney Lumet met in de hoofdrol Albert Finney en tevens opgenomen als lange TV-aflevering met David Suchet – om volgend jaar een nieuwe versie in de bioscopen te brengen. Een versie waarin hij zelf ook de rol van Poirot op zich neemt. Maar ook op het boekenfront is het allerminst stil. Enkele jaren geleden schreef Sophie Hannah – met goedkeuring van de erven-Christie – met The Monogram Murders een (geslaagd) nieuw Poirot-avontuur, terwijl over enkele weken zij opnieuw in de wereld van Poirot duikt met Closed Casket. Poirot doet er dus nog steeds toe, maar hebben de oorspronkelijke avonturen de tand des tijds doorstaan of kunnen we beter kijken naar Suchet en Branagh kijken en Sophie Hannah lezen?

Moord aan boord
Door met name het David Suchet-verhikel Agatha Christie’s Poirot zijn alle Poirot-verhalen niet alleen verfilmd, maar daarmee ook bekend. Daardoor ligt het minder voor de hand om de oorspronkelijke verhalen te lezen omdat de ontknoping veelal bekend is. Death in the Clouds (1935) is daarom een goed startpunt om opnieuw het werk van Christie te lezen, want dit verhaal over een moord hoog in de wolken is één van de minder bekende avonturen van de pedante Belgische privédetective. Het aardige aan dit verhaal is dat het een typisch Poirot-verhaal is. Niet alleen zit de privédetective (letterlijk) met zijn neus bovenop de moord, maar leidt de locatie van de moord ertoe dat het lijstje van verdachten beperkt is. Want in Death in the Clouds wordt een vlucht van Parijs naar Croydon opgeschrikt door de dood van de Franse financier Madame Giselle. Wat in eerste instantie lijkt op een natuurlijke dood door een reactie op een wespensteek, blijkt uiteindelijk een zeldzaam gif – door middel van een pijl afgevuurd via een blaaspijp – de boosdoener te zijn. Waar de andere passagiers niets met deze financier van high society en bewaker van hun geheimen van doen lijken te hebben, gaat Poirot op onderzoek uit en komt erachter dat er wel degelijk banden zijn tussen een aantal passagiers en Madame Giselle en het niet toevallig is dat zij op deze vlucht zat. 

Tand des tijds
Een boek dat ruim tachtig jaar geleden voor het eerst gepubliceerd is, heeft natuurlijk niet volledig de tand des tijds doorstaan. Dit komt het beste tot uitdrukking in de maatschappelijke verhoudingen waarbinnen dit moordverhaal zich afspeelt. Verhoudingen waarbij een lid van de aristocratie altijd meer rechten c.q. met meer egards wordt behandeld dan de andere passagiers. Die strikte hiërarchie is tegelijkertijd een zeer realistisch tijdsbeeld van het toenmalige Verenigd Koninkrijk dat nog een Empire was en een klassensysteem kende dat nog door klinkt in het huidige Groot-Brittannië van premier Theresa May. Want geen ander land ter wereld waar lijstjes worden bijgehouden naar de achtergrond (particulier of publiek onderwijs) van een kabinet. In vergelijking met haar (aristocratische) voorganger David Cameron doet het May het – in dat opzicht – ietsje “ beter”. Maar ook de wijze waarop Christie langzamerhand via het speurwerk van dat gekke mannetje Poirot ontrafelt, is nog steeds lezenswaardig waarbij de ontknoping uiteindelijk (toch nog) onverwacht is. Poirot blijft dus gewoon lezenswaardig en zijn avonturen zijn zonder meer aan te bevelen, zeker in deze zomermaanden waarbij een fijne detective altijd op zijn plaats in. Nu nog afwachten of Sophie Hannah met haar tweede Poirot-avontuur de defintieve aftrap geeft voor een langdurige nieuwe reeks van deze nog altijd fascinerende privédetective. 

Begin september verschijnt ‘The Closed Casket’, het tweede Poirot-verhaal van de hand van Sophie Hannah. Het hier besproken boek ‘Death in the Clouds’ van Agatha Christie verscheen in 1935 en is – als onderdeel van een nieuw vormgegeven Poirot-reeks - nog altijd leverbaar. De Nederlandse vertaling (‘Poirot’s Vliegtocht’) is vooralsnog niet (meer) verkrijgbaar. Deze recensie is ook verschenen bij online nieuwsmagazine Jalta.

Reacties