Concert 8 mei 2016: Schuchtere musici, fijne muziek


Beethoven: Pianoconcert Nr. 1
Rijnvos: Union Square Dance
Schumann: Symfonie Nr. 1 Frühling

Radu Lupu (piano)
Gustavo Gimeno, Koninklijk Concertgebouworkest
Het Concertgebouw, Amsterdam

Na zijn geslaagde debuut is het snel gegaan met de carrière van dirigent Gustavo Gimeno. Na diverse buitenlandse uitstapjes is de voormalig slagwerker weer terug bij zijn orkest. Ditmaal begeleid door de teruggetrokken toppianist Radu Lupu. Hoewel beide musici moeite hebben met de spotlights, is daar in de muziek (gelukkig) niets van te merken.

Het is al eerder gememoreerd: muzikale carrières kunnen nog zo zorgvuldig worden opgebouwd, maar een succesvolle invalbeurt kan deuren openen die anders een leven lang gesloten blijven. Het overkwam Gustavo Gimeno. Begonnen als slagwerker bij het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) verlegde hij zijn (muzikale) aandacht naar het dirigeren. Assistent-dirigentschappen bij Mariss Janson, Bernard Haitink en Claudio Abbado zijn daarbij een mooie opstap, maar zijn doorbraak kwam in februari 2014 toen hij een zieke Mariss Jansons verving in een ratjetoe van een programma met werken van Lindberg, Stravinsky, Johann Strauss en Sibelius. Inmiddels heeft Gimeno bij diverse gerenommeerde orkesten op de bok gestaan en is hij met ingang van dit seizoen chef van Orchestre Philharmonique du Luxembourg. Bij zijn terugkeer bij het KCO is het de Romantiek wat de klok slaat met het Eerste Pianoconcert van Ludwig van Beethoven (1770-1827) en de Eerste Symfonie van Robert Schumann (1810-1856). Met tussendoor nog wat moderns: Union Square Dance van KCO-huiscomponist Richard Rijnvos (1964). 

Radu Lupu
In het kielzog van Gimeno kwam de befaamde pianist Radu Lupu mee. Deze Roemeense pianist staat niet alleen bekend om zijn ragfijne spel, maar ook zijn allergie voor aandacht en de beperkte mate waarin zijn spel op cd verkrijgbaar is. De interviews mijdende Lupu verbiedt daarom radio- en cd-opnames van zijn spel. Deze teruggetrokkenheid was ook te zien in zijn aanwezigheid. Gezeten op een reguliere orkest stoel - Lupu is geen fan van pianobankjes - en nors kijkend doet Lupu zijn werk. Zo nors als Lupu kijkt, zo fijngevoelig is zijn spel. Met een lichte toets speelt hij het Eerste Pianoconcert van Beethoven alsof er niets makkelijkers in de wereld is. Een hele mooie uitvoering die door het KCO - onder de kundige leiding van Gimeno - evenzo fijngevoelig werd begeleid. Bij het applaus kwam de schuchterheid weer terug, want echt een plezier lijk je Lupu niet te doen met waardering voor zijn werk. Typisch een musicus die leeft voor zijn muziek en het uitvoeren ervan afdoende vindt. 

Schuchterheid troef
Diezelfde schuchterheid viel ook Gustavo Gimeno ten deel. Hoewel hij met vertrouwen op het podium staat, valt hij terug in een wat onzekere modus zodra de laatste noot is weggestorven. Hoewel hij de techniek van een dirigent al redelijk onder de knie heeft, moet de pose nog volgen. Daar is overigens niet zo veel mis mee hoewel een succesvolle dirigent in alles moet overtuigen, juist ook om het orkest mee te krijgen. Dat was overigens bij het KCO geen probleem: het is duidelijk dat zijn voormalig collega's hem het beste gunnen. Ze volgden zijn directie zonder discussie. Ook in Union Square Dance van huiscomponist Richard Rijnvos. Bijzonder overigens dat dit werk - dat deel uitmaakt van het grotere werk Uptown|Downtown - al in 2008 is afgerond (en aangepast in 2010), maar nu pas voor het eerst door het KCO wordt uitgevoerd. Het is een 'drijvend' stuk dat - als je een vergelijking wilt maken - lijkt op The Chairman Dances van John Adams. Maar dan wel iets minder geslaagd, daar is het toch net iets te eenvormig voor. Desalniettemin mocht de componist een welgemeend applaus in ontvangst nemen. Ook Rijnvos lijkt geen fan van aandacht, want schuchterheid deelt hij met Lupu en Gimeno.

Onrustig
Aan Schumann de eer om het programma af te sluiten. Zijn eerste symfonie is naar de lente genoemd en gezien het zonnige weer afgelopen zondag was dat meer dan toepasselijk. Zoals alle symfonieën van Schumann is zijn orkestratie niet altijd even voor de hand liggend. Niet zonder reden dat Gustav Mahler zijn symfonieën opnieuw heeft georkestreerd en dat de opname daarvan door Riccardo Chailly een hele mooie introductie op deze werken is. Gimeno koos voor een flink tempo wat zeker effect sorteerde, maar onderhuids manifesteerde zich daardoor ook een onrust die niet altijd in het voordeel van het werk uitpakte. Op de terugweg luisterend naar de live-opname door het KCO onder Bernard Haitink maakte duidelijk dat die onrust niet nodig is om effect te sorteren en dat Gimeno - wat overigens geen schande is - nog wel wat te leren heeft. Maar door de bank genomen kan teruggekeken worden op een geslaagde terugkeer bij het Koninklijk Concertgebouworkest. 

Oordeel FerdiBlog: ****

Op 6 en 8 mei keerde Gustavo Gimeno - begeleid door Radu Lupu - terug als gastdirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest in een programma van Beethoven, Rijnvos en Schumann. Deze recensie is op basis van de uitvoering van 8 mei.

Reacties