Concert 26 november 2015: Een dirigerende Monica Seles


Wagner: Ouverture en Venusberg uit Tannhäuser
Liszt: Concert voor Piano en Orkest Nr. 1
Mendelssohn: Symfonie Nr. 5 Reformatie

Bertrand Chamayou (piano)
Jérémie Rhorer, Rotterdams Philharmonisch Orkest
De Doelen, Rotterdam

Een op papier prachtig programma wordt volledig vergald door een dirigent die subtiliteit mist en vergeet muziek te laten 'ademen'. Dat hij daarnaast steunt en kreunt ware hij de muzikale evenknie van Monica Seles maakt de blamage compleet. Een kandidaat voor de zwarte lijst van het Rotterdams Philharmonisch Orkest dat zoveel beter verdient. 

Er zijn van die concerten waar je ontzettend naar uit kunt kijken. Enkele dagen geleden viel mijn oog op een reeks van twee concerten door het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van de voor mij onbekende Franse dirigent Jérémie Rhorer. Het programma van Wagner, Liszt en Mendelssohn is gewoon een fijne combinatie dus geen wonder dat hier een mooi concert uit moest volgen. Gezeten bij het orgel met maximaal zicht op de dirigent en daarmee zijn dirigeerstijl kon het feest beginnen. Helaas bleek dit feest van korte duur. Een oneven aanzet bij de ouverture uit Wagner's vroege opera Tannhäuser bleek een voorbode van veel ellende. Ellende die overigens vooral door de dirigent zelf werd gecreëerd. Want hoewel de ouverture prachtig is, is het nu niet bepaald een stuk om je als dirigent compleet in te verliezen c.q. je gecontroleerde houding te verlaten. Helaas is dan buiten Jérémie Rhorer gerekend die alleen al vreselijk afleidt door een stijl van dirigeren die meer op de werkzaamheden van een verkeersregelaar lijkt dan daadwerkelijk muziek maken. Alsof dat nog niet genoeg is, begint Rhorer te puffen, steunen en mee te grommen met de muziek zodra dit in zijn ogen een beetje spannend is en toont zich daarmee de muzikale equivalent van tennisster Monica Seles. Met dien verstande dat de geluiden van Seles voortkomen uit grootse inspanning en dat dit voor Rhorer toch in veel mindere mate geldt. Gelukkig was er tussen de ouverture van Wagner en het pianoconcert van Liszt wat tijd nodig om de piano in stelling te brengen en was de Grote Zaal van De Doelen verre van gevuld waardoor nog snel een plek ver weg van de dirigent en zijn gegrom te vinden was. 

Een slechte aflevering van Maestro
Hoewel het gegrom op die afstand - met gelukkig ook nog de piano van de eveneens Franse pianist Bertrand Chamayou er nog tussen - veel minder opviel, werd nog meer duidelijk dat van het edele vak van dirigent Rhorer weinig tot geen kaas heeft gegeten. Niet alleen kiest Rhorer voor een te snel tempo waardoor Chamayou hem in het opwindende pianoconcert van Liszt amper kon bijbenen, tevens nam hij niet eens de moeite om echt contact te leggen met de pianist waardoor deze tijden lang naar de dirigent keek zonder opgemerkt te worden. In de tussentijd bleef Rhorer maar druk het verkeer regelen en ontstond bij deze steeds ongelukkig wordende concertbezoeker het idee bij een uitzending van Maestro beland te zijn en dat hier een celebrity een poging doet om het vak van dirigent te leren c.q. na te doen. Wat dat blijft vooral bij het dirigeren van Rhorer een probleem: hij dirigeert niet, hij imiteert of hij een grootse dirigent is. Uiteindelijk is het vooral een vertoning. 

Muziek moet "ademen" 
Een vertoning omdat een ware dirigent oog voor de muziek en de musici heeft. Een ware dirigent laat muziek "ademen" zelfs wanneer een straf tempo wordt aangehouden. Een ware dirigent heeft oog voor de balans in het orkest en zal altijd aan de blazers vragen om zich een tikkeltje in te houden. Niets van dit alles was het geval bij Rhorer. De hoop dat na de pauze met de Reformatie-symfonie van Mendelssohn het tij nog enigszins  zou keren, bleek ongegrond. Weer een (te) snel tempo waarbij de muziek op alle punten werd afgeknepen en de blazers veel te hard waren, zelfs nu achter in de zaal gezeten. Alleen tijdens het spelen van het beroemde Dresdener Amen - ook door Wagner jaren later gebruikt in Parsifal - en de start van het Andante wanneer de strijkers vrij spel hadden, klonk de pracht van de muziek van Mendelssohn door. Het is een grof schandaal dat een goed orkest zoals het Rotterdams Philharmonisch Orkest met zo'n dirigent is opgescheept. Laten we hopen dat dit een typisch geval is van "eens maar nooit meer" en dat we Rhorer nooit meer in Rotterdam hoeven te begroeten. Het orkest verdient beter en alleen daarom blijven er toch nog twee van de vijf sterren onder aan de streep. Rohrer verdient er namelijk geen. 

Oordeel FerdiBlog: ** 

Op 26 en 27 november 2015 is Jérémie Rhorer - samen met pianist Bertrand Chamayou - te gast bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 26 november.

Reacties