Een terechte klassieker: 'Het Zwanenmeer' van het Nationale Ballet


Nationale Opera & Ballet
Het Zwanenmeer
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893)

Maia Makhateli, Odette/Odile
Artur Shesterikov, Siegfried
Roman Artyushkin, Von Rothbart
Serguei Endinian, Alexander
Louise Vine, De Vorstin
Raimondo Fornoni, Von Rasposen

Rudi van Dantzig (choreografie)
Het Nationale Ballet

Mattew Rowe, Het Balletorkest
Het Muziektheater, Amsterdam

Het Nationale Ballet tekent met overtuigende solisten en het uitstekende Balletorkest voor een meeslepend Het Zwanenmeer dat de status van terechte klassieker meer dan waar maakt.

Hoewel Tsjaikovski zelf weinig succes heeft beleefd aan Het Zwanenmeer is dit ballet uitgegroeid tot de maatstaf van het klassieke ballet en het populairste ballet aller tijden. Sowieso heeft Tsjaikovski - weliswaar postuum - weinig reden tot klagen: zowel Het Zwanenmeer als De Schone Slaapster en De Notenkraker vormen de heilige drie-eenheid van het ballet. Het geheim van het succes van zijn werk ligt besloten in het feit dat de verhalen en de muziek niet slechts ten dienste staan van het tonen van achtereenvolgende dansen, maar een uniform geheel vormen waardoor het geheel meer is dan de som der delen. Het helpt natuurlijk ook ontzettend dat de muziek van Tsjaikovski bomvol zit met prachtige en aansprekende melodieën. En op dat vlak is Het Zwanenmeer de eerste onder diens gelijken. Alle reden dus voor het Nationale Ballet om Het Zwanenmeer weer op te voeren in de choreografie van Rudi van Dantzig. 

Oude meuk?
Bij een dergelijk populair ballet - het Muziektheater was uitverkocht net als de resterende uitvoeringen in november - is het gevaar levensgroot dat de populariteit ten koste gaat van de vernieuwing. En wanneer je beseft dat de choreografie van Rudi van Dantzig - naar de choreografie van Marius Petipa en Lev Ivanov uit 1895 - uit 1988 stamt en dat het decor- en kostuumontwerp van Toer van Schayk eveneens uit die tijd stamt, ligt de conclusie al snel voor de hand dat hier sprake is van het opwarmen van oude meuk. Niets is echter minder waar. De choreografie is nog altijd even fris en zelfs de decors, hoewel wat ouderwets, werken nog steeds. Een evergreen als Het Zwanenmeer heeft niet zonder reden die status bereikt en dat was wederom te zien en te horen in de uitvoering door Het Nationale Ballet. 

Het Balletorkest
Want Het Nationale Ballet weet zonder twijfel een klassieker als deze een uitvoering te geven die het verdient. Niet in de laatste plaats door het uitstekend spelende Balletorkest onder leiding van Matthew Rowe. Door zijn strakke en meeslepende begeleiding zette het Balletorkest een puntgave uitvoering van Tsjaikovski's prachtige muziek neer. Dan is toch weer duidelijk hoe belangrijk het is dat een goede dirigent voor een orkest staat. Wie het AVROTROS-programma Maestro kijkt, weet welke muzikale ramp zich voltrekt met een slechte dirigent op de bok. En aangezien het Balletorkest (voorheen als Holland Symfonia) in Maestro de hoofdrol speelt, zal het orkest blij zijn dat in dit geval niet Oscar Hammerstein dirigeert alsof hij op een paard zit, maar hun eigen Matthew Rowe die precies weet hoe hij het beste uit zijn orkest haalt. 

De twee gezichten van Maia Makhateli
Tegelijkertijd is Het Nationale Ballet gezegend met uitstekende dansers, niet in de laatste plaats het uitstekende corps de ballet. Ster van de avond was zonder twijfel Maia Makhateli die de moeilijke taak heeft om zowel de Witte Zwaan (Odette) en de Zwarte Zwaan (Odile) te spelen. Odette - waar Prins Siegfried verliefd op wordt - moet onschuldig en onzeker zijn. Odile - de spitting image van Odette die door de kwade tovenaar Von Rothbart wordt gebruik om Siegfried in de luren te leggen - moet juist zeker en een tikkeltje arrogant zijn. Geen geringe opgave voor een danseres, maar een opgave waar Makhateli zich overtuigend van kweet. In Artur Shesterikov had zij een competente tegenspeler, maar op het gebied van de mannelijke rollen wordt Siegfried eigenlijk altijd weggespeeld door de veel interessantere rol van Von Rothbart uitstekend uitgevoerd door Roman Artyushkin. Zo zorgde het collectief van Het Nationale Ballet ervoor dat Het Zwanenmeer werd geëerd door een meeslepende uitvoering waarbij de tijd voorbij vloog. Het Nationale Ballet tekent daarmee voor een voorbeeldige uitvoering van een terechte klassieker. 

Oordeel FerdiBlog: ****½


'Het Zwanenmeer' wordt door Het Nationale Ballet in het 2014/2015-seizoen maar liefst tijdens drie reeksen uitgevoerd: in 2014 van 14 t/m 28 september & 6 t/m 15 november en in 2015 van 1 t/m 8 maart. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 11 november. De overige voorstellingen in 2014 zijn uitverkocht, maar voor de voorstellingen in 2015 zijn nog kaarten. Bestellen kan hier

Reacties