Concert 28 maart 2014: Sprankelende Oostenrijkse Romantiek met Mariss Jansons

© Renske Vrolijk / Koninklijk Concertgebouworkest

Mozart: Derde Vioolconcert

Bruckner: Symfonie Nr. 7

Frank Peter Zimmermann (viool)

Mariss Jansons, Koninklijk Concertgebouworkest

Het Concertgebouw, Amsterdam

Mariss Jansons' terugkeer bij het Koninklijk Concertgebouworkest zorgt voor een sprankelend en lyrisch concert met Oostenrijkse Romantiek van Mozart en Bruckner.

De Oostenrijkse keizers hadden nogal veel op met het motto AEIOU. En hoewel er vele interpretaties van zijn, maken de meest voorkomende daarvan duidelijk waarom: Austriae est imperare orbi universo ('Het is aan Oostenrijk de wereld te beheersen') en Alles Erdreich is Österreich untertan ('Het gehele aardrijk is aan Oostenrijk onderworpen'). Nou is het Habsburgse Rijk - later Oostenrijk-Hongarije - zonder meer lange tijd een dominante (wereld)macht geweest, maar wereldheerschappij heeft er nooit in gezeten. Ongetwijfeld zullen de Oostenrijkse keizers daar zelf ook niet mee gezeten hebben. Te meer daar Oostenrijk in één aspect wel degelijk wereldheerschappij heeft bereikt: op het gebied van de (klassieke) muziek. Vrijwel alle grote Romantische componisten zijn afkomstig uit Oostenrijk of verbonden met Wenen. Alles Musikalisch ist Österreich unteran als het ware. 

Orkest als aangever

En binnen de wereld van Oostenrijkse muziek schittert geen grotere ster aan het firmament dan Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791). Het is daarom niet verwonderlijk dat Mariss Jansons - recent weer teruggekeerd bij het Koninklijk Concertgebouworkest na een medische ingreep - in zijn Bruckner on Tour-cyclus ervoor kiest bij dit concert om Bruckner met Mozart te combineren. In de overige concerten met Bruckner's Negende en Vierde wordt overigens gecombineerd met de Oostenrijkse Haydn en de in Wenen gestorven Beethoven. 

Het Derde Vioolconcert (1775) van Mozart is een heerlijk sprankelend vioolconcert met op slag herkenbare melodieën waarbij het orkest fungeert als aangever voor de solist die zich lyrisch door Mozart's materiaal beweegt. En zeker in de uitvoering door het KCO onder Jansons met als solist de in het Concertgebouw graag geziene Frank Peter Zimmermann. Dit meesterlijke trio stond garant voor een uitvoering die uitblonk in lyriek en het plezier dat dit werk teweegbrengt voor publiek en uitvoerenden. 

Het enige ongekwalificeerde succes... 

Daar waar Mozart's genie al tijdens zijn leven als legendarisch gold, was dit zeker niet zo voor de zeer onzekere Anton Bruckner (1824-1896). Deze godvruchtige bewonderaar van Richard Wagner wijdde zich pas op latere leeftijd aan de symfonie. Symfonieën die veelal in diverse door de componist herziene versies terug te vinden zijn. Een gevolg van de (onterechte) kritiek op het werk van Bruckner, niet in de laatste plaats de gevreesde Weense muziekcriticus Eduard Hanslick. Zijn Zevende Symfonie is de enige symfonie die een ongekwalificeerd succes was tijdens het leven van Bruckner. Een bitterzoete constatering aangezien het bericht van de dood van Wagner - aan wie Bruckner al diens Derde Symfonie had opgedragen -  kwam tijdens het componeren van de Zevende Symfonie. Als eerbetoon herschreef Bruckner het Adagio met dit nieuws in zijn achterhoofd en voegde hij aan de orkestratie de Wagnertuba toe. 

Ook de uitvoering door het KCO onder leiding van Jansons was een ongekwalificeerd succes. Jansons zorgde voor een heerlijk lyrische en sprankelende uitvoering waarbij de balans in het werk en het orkest immer goed getroffen werd. Hij liet de diverse secties van het orkest stralen en zette ze daarom terecht één voor één in het zonnetje bij het jubelende applaus van het Concertgebouwpubliek. Een publiek dat ook dankbaar was dat Mariss Jansons weer op de bok stond in de hoop dat hij dit nog lang zal blijven doen. 

Een voorproefje van de Zevende Symfonie van Bruckner. Sir Simon Rattle en het Berliner Philharmoniker met (een deel van) het Scherzo:

Onder de titel 'Bruckner on Tour' voert het Koninklijk Concertgebouworkest onder leiding van chef-dirigent in de periode van 19 maart t/m 5 april een drietal programma's uit met de Vierde, Zevende en Negende Symfonie van Anton Bruckner. Op 28 maart t/m 1 april wordt een programma uitgevoerd met de Zevende Symfonie gekoppeld aan het Derde Vioolconcert van Mozart met Frank Peter Zimmermann als solist. Deze recensie is gebaseerd op het concert van 28 maart 2014. Meer informatie over 'Bruckner on Tour' en kaarten bestellen kan hier.