Hoewel het inmiddels ruim dertig jaar geleden is dat Alfred Hitchcock het wereldlijke toneel definitief verliet en het bijna vijftig jaar geleden is dat hij zijn laatste echt meesterlijke film maakte, is de Master of Suspense nooit echt verdwenen uit de publieke aandacht. De naam Hitchcock is nog altijd synoniem voor kwaliteit en spanning en slechts weinige regisseurs kunnen bogen op het feit dat de naam van de regisseur meer bekendheid geniet dan de filmtitels en hoofdrolspelers.
Toch is er aanleiding genoeg om Hitchcock nog eens extra onder de aandacht te brengen. Deze dagen is dat goed gelukt door de release van Alfred Hitchcock: The Masterpiece Collection op Blu-Ray en de (her)vertoning op het witte doek van zowel Vertigo en Rear Window door het EYE Filmmuseum in het kader van 100 jaar Hollywood.
Juist Vertigo is dé aanleiding om het vakmanschap van Hitchcock nog eens flink te onderstrepen. Want hoewel Vertigo, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Psycho of Rear Window, in eerste instantie matig werd ontvangen, is deze psychologische thriller uitgegroeid tot het beste wat de filmindustrie te bieden heeft. De vraag is natuurlijk of deze legendarische status nog wel gerechtvaardigd is. Wellicht is de onterechte initiële afwijzing omgeslagen in overtrokken adoratie. De release op Blu-Ray is een perfecte gelegenheid om te bezien of Vertigo de tand des tijds doorstaan heeft.
En om meteen maar met de deur in huis te vallen: Vertigo is nog steeds een fantastische en fascinerende film die door de transfer naar Blu-Ray er nog nooit zo goed uitzag en klonk. Het knappe aan Vertigo is dat hoewel het de hoofdrolspelers James Stewart en Kim Novak heeft doen toetreden tot het pantheon van de acting legends, de ware hoofdrolspelers helemaal geen acteurs zijn. De film wordt gedomineerd door de mysterieuze sfeer van San Francisco en de hypnotische filmmuziek van Bernard Herrmann.
De samenwerking tussen Hitchcock en zijn vaste componist Herrmann is stuff of legend. Wie kan films zoals Vertigo en Psycho los zien van de muziek? Volstrekt onmogelijk! Het is daarom wellicht ook geen toeval dat de laatste echt goede film van Hitchcock’s hand tevens de laatste film was waar hij samenwerkte met Herrmann: Marnie (1964). Torn Curtain volgde na Marnie en Bernard Herrmann bereidde wederom de muziek voor. Hitchcock stond, mede vanwege tegenvallende recettes, onder druk van de filmstudio om meer met zijn tijd mee te gaan en dat ook in de filmmuziek terug te laten komen. Herrmann leverde zoals altijd klassieke, niet per se melodische filmmuziek wat leidde tot een onaangename breuk tussen beide mannen. Hitchcock verving Hermann voor John Addison die zorgde voor een melodische soundtrack. Zowel de muziek van Addison als de afgewezen muziek van Herrmann waren al op de meeste compilatie-cd's van Hitchcock filmmuziek terug te vinden. Maar ook op de nieuwste blu-ray versie van Torn Curtain bestaat nu de optie om delen van de film te zien met de oorspronkelijke Herrmann-muziek. Of Hitchcock gelijk had Herrmann te ontslaan? Oordeel zelf!
Het knappe aan Vertigo is dat San Francisco en de muziek het verhaal ondersteunen van de met hoogtevrees (‘vertigo’) kampende voormalige inspecteur John ‘Scottie’ Ferguson die op verzoek van een oude schoolvriend diens vrouw volgt. Deze vrouw, Madeleine, lijkt geobsedeerd door een voorouder, Carlotta Valdez, die door waanzin gedreven zelfmoord pleegde. Het volgen van Madeleine door Scottie is exemplarisch voor Vertigo: een lange zwijgende scène waarbij San Francisco in alle facetten wordt getoond, van The Palace of the Legion of Honor tot de Golden Gate Bridge, begeleid door de muziek van Bernard Herrmann die deels is geïnspireerd door Wagner’s Tristan und Isolde. Uiteindelijk pleegt Madeleine zelfmoord en raakt Scottie, die verliefd op haar is geworden, in een depressie waar hij pas uitkomt als hij ene Judy Barton, die wel wat weg heeft van Madeleine, modelleert naar de vrouw van zijn dromen. Uiteindelijk blijken Madeleine en Judy dezelfde te zijn en onderdeel van een doortrapt complot van zijn oude schoolvriend om van diens vrouw af te komen. Geluk lijkt Scottie alsnog toe te lachen wanneer het noodlot toeslaat en Madeleine/Judy voor de tweede keer en ditmaal definitief uit zijn leven wordt weggeslagen.
Dit zijn zo maar een paar redenen om zonder schroom Vertigo opnieuw te kijken. Wie de film (opnieuw) kijkt vindt telkens nieuwe redenen waarom deze film zo de moeite waard is. Dat varieert van de rol van Barbara Bel Geddes (beter bekend als Miss Ellie, de moeder van J.R. Ewing uit Dallas) tot aan de Spaanse invloeden die zowel het verhaal van Vertigo als San Francisco tekenen. Vertigo is en blijft Hitchcock’s meesterwerk en verplicht kijkvoer voor iedere filmkenner en -liefhebber.
Deze recensie is ook gepubliceerd op Het Goede Leven, het culturele katern van De Dagelijkse Standaard. Naast mijn eigen FerdiBlog recenseer ik regelmatig o.a. boeken en concerten op Het Goede Leven en geef ik mijn opinie over actuele (cultuur)politiek.
Reacties
Een reactie posten