Hoewel de stapel ongelezen boeken niet afneemt omdat er telkens weer nieuwe prachtige boeken uitkomen, betekent dit niet dat ik boeken niet herlees. Sterker nog, er zijn een aantal boeken die een dermate indruk op me hebben gemaakt dat bij het tegenkomen van deze boeken in mijn boekenkast ik altijd weer zin heb om ze te herlezen. Gevaar is natuurlijk dat een tweede lezing een boek doet tegenvallen. Maar een beetje goed boek moet juist sterker uit deze strijd komen. 'Het Feest van de Bok' van Mario Vargas Llosa is zo'n boek. Ruim tien jaar geleden las ik deze roman die speelt tegen de achter- en voorgrond van de wrede dictatuur van Rafael Leonidas Trujillo die van 1930 tot 1961 heerste in de Dominicaanse Republiek. Hoewel ik van veel gelezen boeken na een tijd amper nog iets weet, een van de aanleidingen voor deze blog, bleek bij het herlezen van 'Het Feest van de Bok' dat deze een grote indruk op me heeft gemaakt. En het herlezen heeft mijn waardering voor dit boek alleen maar groter gemaakt.
Het knappe van deze roman is de wijze waarop het regime van Trujillo en het einde ervan vanuit drie gezichtspunten wordt verteld. Twee gezichtspunten spelen zich af tijdens en net voor de (geslaagde) moordaanslag op Trujillo in 1961, terwijl het derde gezichtspunt zich afspeelt in 1996 wanneer Urania Cabral, dochter van voormalig senator en loyale Trujillo-aanhanger Agustin 'Meesterbrein' Cabral, terugkeert naar Santo Domingo om oog in oog met haar verleden te komen. Om het regime in al haar facetten weer te geven en de karakters te verdiepen, vinden bij alle gezichtspunten 'flashbacks' plaats waardoor de Dominicaanse Republiek gaat leven.
De Peruaan Vargas Llosa, nobelprijswinnaar in 2010 en sinds 1993 ook in het bezit van de Spaanse nationaliteit, is een meesterlijke verhalenverteller. Daarbij dus ook lof voor de vertaler Arie van der Wal. Je blijft lezen in 'Het Feest van de Bok' waardoor de ruim 400 pagina's voorbij vliegen. Opvallend daarbij is dat Vargas Llosa de drie gezichtspunten consequent op elkaar laat volgen. Eerst komt Urania aan de beurt dan gevolgd door 'het regime' (Trujillo) en tenslotte de mannen die samen de aanslag op Trujillo pleegden. Op een gegeven moment is Trujillo omgekomen bij de moordaanslag en lijkt het gezichtspunt van Trujillo te zijn vervallen, maar dan neemt het nieuwe hoofd van het regime het stokje over: de laatste (marionet)president Joaquin Balaguer die tot halverwege de jaren negentig de Dominicaanse politiek zou domineren, voor het grootste deel als verkozen president.
Van de drie gezichtspunten zijn die van 'het regime' en Urania verreweg het meest interessant. Vanuit Trujillo wordt de wreedheid en megalomanie van het regime overduidelijk. Alles draaide om Trujillo wiens ondergeschikten iedere vorm van affectie van de 'Baas' afwogen in relatie tot hun concurrentie. Ieder misnoegen kon leiden tot het ontnemen van privileges of erger. Niet voor niets heette Santo Domingo in die tijd simpelweg Ciudad Trujillo. Een andere bijnaam voor Trujillo was overigens 'De Bok' (El Chivo), meteen de verklaring van de titel van dit boek. Urania Cabral die na 35 jaar terug is gekeerd naar Santo Domingo is het andere interessante gezichtspunt. Op 14-jarige leeftijd verliet zij de Dominicaanse Republiek om in de V.S. naar de nonnen te gaan en vervolgens te studeren en uiteindelijk te eindigen als succesvol advocaat. Ze keert echter terug om oog in oog te komen met haar vader die inmiddels een hersenbloeding heeft gehad en amper aanspreekbaar is. De man die altijd een pillaar was van Trujillo, maar uiteindelijk in ongenade viel. En juist om die ongenade ongedaan te maken zijn dochter offerde aan Trujillo. De invulling van dit offer, maar ook de reden voor zijn in ongenade vallen, laat ik hier onbesproken. Met die wetenschap blijft het een prachtig boek, maar het is natuurlijk beter om die onwetendheid vast te houden. Het derde gezichtspunt is overigens ook interessant, maar in mijn beleving iets minder interessant dan de andere twee gezichtspunten. Overigens komt juist in dat gezichtspunt de (fysieke) wreedheid van het regime duidelijk naar voren. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat het gezichtspunt van 'het regime' een inkijk geeft in de (politieke) geschiedenis van de Dominicaanse Republiek, iets wat mij als politicoloog en 'political junkie' altijd erg aanspreekt, terwijl het gezichtspunt van Urania juist de roman een roman maakt en geen politieke geschiedenis. Daarbij omvat de persoonlijke tragiek van Urania de perverse ware natuur van het Trujillo-regime en daardoor de bestaansgrond van dit boek.
Na het herlezen van 'Het Feest van de Bok' weet ik twee dingen: dit boek behoort tot mijn favorieten en zal ik zeker nog vaker herlezen.
Reacties
Een reactie posten